Sportletsels van voet en enkel

Kids playing soccer game, young boy hitting ball in parkTijdens het sporten worden de voet en enkel erg belast , soms tot meer dan 10 maal het eigen lichaamsgewicht. Ongeveer 15% van alle sportletsels betreffen de voet en enkel. Trauma (een sportongeval) is de hoofdoorzaak van sportletsels aan de voet en enkel. Andere oorzaken en risicofactoren zijn overbelasting, slechte opwarming , verkeerd schoeisel en sporten op een harde ondergrond. Elke sport kent typische letsels met hun eigen verloop, behandeling en prognose. Een snelle en accurate diagnose is de eerste stap naar genezing. Een goede samenwerking tussen behandelende arts en kinesitherapeut is onontbeerlijk om een snel en volledig herstel te bekomen. Acute sportletsels zien we vooral bij contact- en springsporten zoals voetbal, tennis, basket, volleybal en hockey. Hierbij denken we aan een enkelverstuiking, botbreuk, peesscheur of kraakbeenlestel. Chronische sportletsels zijn frequenter bij duursporten zoals hardlopen: peesontsteking, vermoeidheidsbreuk.

Enkelverstuiking
Een enkelverstuiking of enkelverzwikking (distorsio) ontstaat door het omslaan van de voet, vaak bij het sporten. Door een verkeerde beweging van het gewricht ontstaat er een plotse pijn. Het enkelgewricht heeft een beweging gemaakt die verder gaat dan wat de botstructuren en gewrichtsbanden toelaten. Vaak zwelt de enkel op en er kunnen ook blauwe plekken ontstaan door een inwendige bloeding. Mogelijk zijn de gewrichtsbanden (ligamenten) doorgescheurd. Bij ernstige enkelverstuikingen is een röntgenfoto noodzakelijk om een breuk uit te sluiten.

Peesontsteking: Achillespees , peroneuspees , tibialis posterior pees
Door minieme scheurtjes in een pees wordt deze alsmaar zieker. Uiteindelijk voelt u een pijnlijke knobbel op het verloop van de pees. Sporten lukt niet meer. Ook in het dagelijkse leven hebt u typisch “startpijn”.

Peesscheur: Achillespees
Bij een scheur in de achillespees (de pees die de kuitspieren aan het hielbeen bevestigt) voelt u een hevige pijn in uw kuit, net boven de enkel. De pijn voelt aan alsof u een zweepslag of een trap op uw kuit gekregen heeft. Aan een gescheurde achillespees gaan meestal geen pijnklachten vooraf, ofschoon de pees al wel ziek is. Stappen lukt niet meer. De voet hangt af naar beneden.

Enkel instabiliteit: Onstabiele enkel
De stabiliteit van het enkelgewricht wordt verzekerd door normale gewrichtsverhoudingen, intacte gewrichtsbanden (ligamenten) aan de binnen- en buitenzijde van de enkel, een goede spierfunctie en een goed evenwichtsgevoel. Een stoornis in een van deze factoren kan aanleiding geven tot instabiliteit van de enkel. Kleine oneffenheden van de ondergrond kunnen u al doen struikelen en uw enkel doen verzwikken.

Fractuur: enkel , voet
Fractuur is de medische term voor botbreuk. Bij een botbreuk is er een scheur ontstaan in het bot. Dit kan op drie manieren tot stand komen: door een ongeval waarbij een grote, externe kracht ervoor zorgt dat het bot breekt, door normale kracht op een verzwakt bot (bv. osteoporose, botuitzaaiingen van een tumor) uit te oefenen of door langdurig en regelmatig gezond bot te overbelasten tot het breekt.
Stressfractuur (vermoeidheidsbreuk)
Een breuk of fractuur van een bot kan op drie manieren tot stand komen. Door een ongeval waarbij een grote, externe kracht het bot doet breken. Door normale kracht op een verzwakt bot (bv. osteoporose, botuitzaaiingen van een tumor). Of door chronisch en repetitief gezond bot te overbelasten tot het breekt. Deze laatste breuk is een stressfractuur of vermoeidheidsbreuk, te vergelijken met een elastiekje dat knapt wanneer het heel vaak wordt opgerokken. In de voet is het vaak een middenvoetsbeentje dat een stressfractuur oploopt, maar in principe kan zo’n breuk zich in elk bot van de voet voordoen. De pijn van een stressfractuur komt vrij snel op, is hevig en gaat vaak gepaard met lokale zwelling en roodheid.

Impingement aan de enkel: “voetballersenkel”
Een voetballersenkel kan iedereen overkomen. In dit geval is er sprake van een inklemming (impingement of beknelling) in het enkelgewricht (aan de voorzijde of aan de achterzijde). Bij sterke beweging van de voet naar boven (dorsiflexie) of naar beneden (plantairflexie) voelt u pijn in de enkel.

Kraakbeenletsel: vooral in de enkel
Bij het omslaan van uw enkel is het mogelijk dat een klein stukje van uw gewrichtskraakbeen beschadigd raakt. Daardoor kan u uw enkelgewricht minder vlot bewegen en krijgt u pijn bij het belasten van de enkel. Soms ‘kraakt’ de enkel ook. Wanneer er een stukje kraakbeen loskomt en rondzwerft in de enkel kan het gewricht geblokkeerd raken. Losliggend of beschadigd kraakbeen geeft een ontstekingsreactie (synovitis) in de enkel. Hierdoor kan de enkel opzwellen en pijnlijk zijn.